Commerciële aanranding

Gezien schrijven in de praktijk maar al te vaak dienst doet als een uitlaatklep voor ergernissen, wil ik het graag hebben over wat ik noem ‘commerciële aanrandingen’. Plande je op je vrije dag een gezellig dagje schoppen op de Meir? Leer dan op zijn minst een goede smoes uit het hoofd, wapen je met een stevige handtas en oefen je ‘rot op’-blik in de spiegel. Want ik garandeer je dat, nog voor je vijf stappen voorbij de uitgang van de metro bent, je al minstens driemaal bent aangeklampt door iemand die iets van je wil.

Ofwel wil men je een abonnement aansmeren of een lidmaatschap bij de een of andere vereniging of nog iets anders. Maar al laat u zich vertellen dat men enkel van u verwacht dat u even luistert, het komt er altijd op neer dat het u geld zal kosten en dat vaak op regelmatige basis.

Ik besef dat veel van deze mensen dit echt niet voor hun plezier doen en daarom probeer ik ook, wanneer ik de tijd heb, een persoon te selecteren die ik de kans geef zijn of haar volledige verhaal aan mij te vertellen terwijl ik nadenk over hoe ik kan duidelijk maken dat het daarbij zal blijven. Op die manier wordt de commerciële aanrander voor een keer niet brutaal afgewezen en heb ik meteen mijn goede daad voor die dag gesteld.

Vroeger werd deze win-winsituatie nog met dankbaarheid onthaald: “Helaas, maar toch erg bedankt voor het luisteren”. Maar tegenwoordig worden deze mensen opgeleid om niet alleen doortastender maar ook vervelender uit de hoek te komen. Alle excuses worden onherroepelijk van de baan geveegd met maar, maar, maar.

Neen, ik wil geen nieuwe gsm-formule, nee, ik wil niet overstappen naar een andere en goedkopere provider rekening gehouden met de kleine lettertjes blijkt die twee keer zo duur. “Ja, maar mevrouw, ik garandeer u dat…”
Neen, ik wil geen maandelijks magazine dat ik toch niet kan lezen wegens tijdgebrek. “Dat begrijp ik, maar u steunt er wel de…”
Neen! Ik wil niet gedwongen worden om een aantal boeken te kopen binnen een bepaalde tijd. Ik heb al genoeg deadlines! “Maar u moet toegeven dat de prijs…”
Neen! Ik wil geen maandelijkse bijdrage doen. Ik ben blut! “Maar, toen ik student was en weinig inkomsten had, heb ik ook…”
Neen! Als ik wil steunen, zal ik wel een eenmalige bijdrage storten via de informatie op de website. “Maar mevrouw, statistieken wijzen uit dat mensen die zeggen dat…”
Nee, ik wil geen boeken kopen! Ik heb dit jaar al een fortuin aan boeken gekocht, kan mijn eigen bibliotheek beginnen en mijn vader is bang dat onze zolder daardoor op een dag zal instorten.
Nee, bedankt. “Maar het is toch van belang dat…”
Neen, verdomme. Ooit al eens stilgestaan bij de betekenis van dit éénlettergrepige ontkennende bijwoord? Als ik geld wil uitgeven, dan lukt me dat wel alleen. Ik heb daar geen hulp bij nodig.

Soms lijkt het alsof het enige excuus dat je nog kan inzetten is: “Ik heb voor één keer een vrije dag en dacht na lange tijd nog eens te genieten van een dagje winkelen. Is dat nog toegestaan zonder lastig gevallen te worden?!” En je kan ervan op aan dat meerdere mensen je aanklampen op enkele meters tijd. “Sorry meneer, trek alstublieft eerst een nummertje. Eerst moet ik Amnesty International, WWF, Mobistar en ECI nog afwijzen. Een ogenblikje geduld en dan is het uw beurt.”

Het best begin je met je meest overtuigende help-nee-niet-ik-blik op te zetten. Dan kan je altijd proberen door te lopen en te gebaren dat je geen interesse hebt, no matter what. Maar dat wordt ook niet altijd even goed onthaald. Zo riep een jongeman me eens toe: “Mevrouw, mag ik u iets vragen?” Ik was in een zeldzame assertieve bui en wimpelde zijn verzoek af met een niet geheel aarzelvrije “Nee, sorry.” Waarop de man me verontwaardigd nariep: “Nee, sorry!? Je weet niet eens wat ik ga vragen!”
Ik liep toen door maar ik had me moeten omdraaien en moeten zeggen: “Vraag gerust meneer, tenminste, wanneer uw vraag geen verzoek is waarbij het er uiteindelijk op neer komt dat u iets nodig heeft van mij en waarbij ik aan het eind word verwacht in mijn buidel te tasten.” Ik ben benieuwd hoe hij gereageerd zou hebben.
Uiteraard wist ik niet wat de man me wilde vragen, maar het leek me geen type dat de weg zocht. Hij had geen schrijfplankje en pen bij maar zijn vraag klonk alvast alsof hij medelijden wilde opwekken zodat hij sneller iets van mij gedaan zou kunnen krijgen. Er is dus een grote kans dat het weer zo’n gozer was die al maandenlang 30 eurocent te kort kwam om een treinticket te kopen. In dat geval had hij zijn afspraak toch al lang gemist.

Op je hoede zijn is de boodschap en hoe egoïstisch het ook klinkt: er moet iets inzitten voor jou. Wat heb je aan een deal waar je zelf niets aan hebt? Wat heb je aan nog meer verplichtingen dan je al hebt?

Zo liep ik eens een vrouw tegen het lijf toen ik net een mondeling examen tot een goed einde had gebracht en ik eigenlijk rustig wat rondkuierde om mijn tijd op te vullen tot mijn medestudenten mij kwamen vergezellen. Deze vrouw stelde me enkele routinevraagjes over mijn snoepgewoonten en ontvoerde me vervolgens naar de bovenverdieping van een luguber appartement waar ik een tweede verhoor van een tiental minuutjes zou ondergaan dat uiteindelijk dertig minuutjes bleek te duren. Maar ik kreeg als beloning wel een doos overheerlijke koekjes en mocht tijdens het onderzoek ook een aantal koekjes proeven. Ik had, buiten de tijd die ik anders had opgevuld met etalagekijken, dus niets verloren en nog koekjes gekregen ook! Er werd mij bovendien niets aangesmeerd waar ik achteraf hopeloos vanaf wou, enkel een koekjesverslaving die me naar de supermarkt zou dwingen vanaf het moment dat de door mij uitgeteste koekjes in de winkelrekken lagen.

Dat die andere commerciële aanranders daar maar hun lesje uit trekken. Misschien moet ik de volgende keer maar zeggen: “Nee, ik ben niet geïnteresseerd, tenzij ik gratis koekjes krijg.” Ofwel moet ik de eerstvolgende keer dat een door een voor de gelegenheid tot travestiet gepromoveerde student me vraagt om vervallen snoepjes te kopen om zijn studentendoop wat aangenamer te maken – terwijl hij zelf kiest voor die miserie – of iemand me vraagt om de mishandelde puppy’s in Huppeldepup te steunen maar doen alsof ik geen Nederlands spreek. Dat heb ik tot nu toe nog niet geprobeerd.

2 maanden gratis?

Als je jezelf Pavloviaans wil conditioneren, zorg er dan voor dat je keihard begint te rennen als je de volgende elementen hoort in één zin: een cijfer + een tijdsindicator die duur uitdrukt + het woord ‘gratis’ of ‘korting’.

Mooie voorbeelden zijn:

• “Probeer product x 3 maanden gratis uit.”(daarna heb je een abonnement aan je been!)
• “Test nu 4 weken gratis onze …” (en met een beetje geluk heb je de kleine lettertjes niet gelezen, zeg je je proefperiode niet op binnen de x dagen en betaal je algauw volle pot voor onze producten!)
• “Een sterke korting gedurende de eerste 6 maanden”. (daarna betaal je je pas écht blauw!)

Zelfs voor een pakket internet + vaste lijn + kabeltelevisie moet je op je hoede zijn. Je betaalt maandelijks slechts 45 euro voor al dat moois maar na x aantal maanden merk je plots dat je factuur 10 tot 15 euro gestegen is. Per maand maakt dat een aardig verschil. En wat vertellen die nozems je dan? Dat ergens ieniemienie onderaan in het contract stond dat de zogenaamde ‘vaste prijs’ slechts een korting was die enkel de eerste maanden gold. Op zo’n moment heb je zin om te veranderen van provider! Maar zoals Testaankoop terecht heeft vastgesteld: mensen vinden dat te veel ‘gedoe’. Ik kan gerust een paar weken zonder vaste lijn en tv maar zonder internet? Dat is echt vervelend!

Afstandsleren en opleiding

Afstandsleren is een bloeiende markt. In onzekere tijden als deze willen mensen zich bijscholen. Steeds meer mensen weten ook pas na jaren wat ze nu eigenlijk echt willen aanvangen met hun leven en willen zich omscholen. Soms gaat het om erg drastische carrièreveranderingen: een stewardess die een kinderopvang wil beginnen als zelfstandige, een journaliste die schoonheidsspecialiste wil worden, etc. Natuurlijk wil je nog blijven werken terwijl je je omschoolt, anders kan je je huur niet meer betalen. Dus is afstandsleren erg interessant! Het aanbod is dan ook groot.

Hoewel afstandsleren steeds meer een reële optie is binnen het officieel door de overheid georganiseerd onderwijs (zoals universiteiten en hogescholen), bieden veel privébedrijven ook afstandsonderwijs aan en beloven ze een “erkend diploma” terwijl je eigenlijk een betekenisloos papiertje in je handen krijgt. Uiteraard bieden ze je een opleiding aan die ofwel veel korter duurt dan de officiële, ofwel een flink stuk onder de prijs zit van een behoorlijke opleiding.

Hier een aantal tips om je niet te laten oplichten door een semi-officiële opleidingsverstrekker:

1. Informeer je grondig op voorhand voor je iets tekent of betaalt!

• Stel dat je om medische redenen de cursus niet kan volgen, kan je dan annuleren? Krijg je dan het volledige bedrag terug? Vaak staat er in de kleine lettertjes dat je voor een bepaalde datum moet annuleren of je krijgt niets terug of dat je slechts de helft van het bedrag terugkrijgt bij annulatie. Soms garanderen ze je dat je de cursus op een ander tijdstip kan volgen “mits vrije plaatsen”. Dan kan je ervan op aan dat de cursus in kwestie zo razend populair is dat deze steeds volzet is, wat op hetzelfde neerkomt als: geld kwijt.
• Als je bij een cursus via afstandsleren een docent toegewezen krijgt die je altijd via e-mail kan bereiken voor hulp en feedback, vraag dan op voorhand of je deze persoon mag contacteren voor wat informatie. Vaak bestaat de beloofde docent niet eens. Als je een 300 euro betaalt voor een cursusje dat niet meer waard is dan je ingebonden thesis, mag je trouwens al een geniale docent als begeleider hebben opdat de cursus zijn prijs waard zou zijn!
• Check eerst of de cursus die je wil bestellen wel onmiddellijk in voorraad is. Het gebeurt maar al te vaak dat de reden waarom je zo vréselijk lang op je cursus moet wachten, is dat deze simpelweg nog niet is geschreven. Als je een cursus “met henna werken” wil volgen, is het leuk om voor de lol op vdab de vacatures voor docenten eens na te gaan. Als er dan een vacature staat voor het opleidingscentrum in kwestie voor een docent henna om freelance een cursus te schrijven, dan weet je hoe laat het is!
• Moet je naast de papieren cursus ook nog extra materiaal aankopen? Dat is vaak ook iets dat ze last minute nog terloops vermelden…
• Google! Pols naar de ervaringen van anderen.

2. Lees de kleine lettertjes!

Hoe hard ze je ook afjagen, want er staat nog een hele rij mensen te wachten en te popelen om zich te laten oplichten, je hebt het recht om alles dat je tekent volledig te lezen! Doe dat dan ook! Haal er desnoods een vergrootglas bij want er zitten altijd addertjes onder het gras. De regel is: “Als het te mooi lijkt om waar te zijn, zal er wel ergens iets niet kloppen.” Denk daaraan. Kleine lettertjes worden al eeuwen gebruikt om mensen op te lichten en hoe hard de wetgeving ook verstrengt daarop, blijf op je hoede. (Je weet: Wat ze in België ‘veel strenger’ noemen is voor het grootste deel van Europa gewoon normaal.) Het is soms echt absurd hoe ze kleine lettertjes inzetten om je te misleiden.

3. Vergelijk prijzen en voorwaarden!

• Beslis nooit meteen om een cursus te gaan volgen nadat je je hebt geïnformeerd in één opleidingscentrum. Ga minstens bij twee instanties langs en vergelijk. Inderdaad, je moet meer moeite doen dan. Maar bedenk dat het je een paar honderd euro’s kan schelen.
• Hou rekening met extra kosten! Een cursus kan goedkoop zijn maar vaak moet je verplicht nog cursusmateriaal aankopen. Denk aan een peperdure scharen- en borstelset voor een kappersopleiding bijvoorbeeld of een onmenselijk prijzige make-up set voor een cursus maquillage.

4. Verifieer de machtigingen!

• Het is niet omdat een opleidingscentrum opleidingscheques mag aanvaarden van de Vlaamse Overheid dat het ‘erkend’ is door de overheid. Bij mijn weten is Syntra naast de erkende hogescholen en universiteiten de enige door de overheid erkende opleidingsinstantie.
• Er is een belangrijk verschil tussen een diploma (vaak noodzakelijk om een functie te kunnen uitoefenen) en een attest (slechts een formaliteit, een bewijsje voor jezelf dat je een cursus of onderdeel hebt gevolgd) of certificaat (vaak een bewijs dat je de leerstof van een cursus of onderdeel beheerst maar niet altijd even gewichtig als document). Als je het doel hebt om te solliciteren voor een job met de kennis die je hebt opgedaan via een cursus, kan je best eerst informeren bij de werkgever welk document daarvoor vereist is, welke voorwaarden doorslaggevend zijn. Anders heb je uiteindelijk geld uitgegeven aan een waardeloos stuk papier waarmee je nog even ver van je einddoel staat.

5. Vraag een inkijkexemplaar!

• Je kan natuurlijk op voorhand niet inschatten of de prestaties van een lesgever je geld waard zullen zijn maar als je een papieren cursus koopt, vraag dan om een inkijkexemplaar te zien. Heel vaak worden honderden euro’s gevraagd voor een ingebonden Word-document dat het bedrijf alles samen misschien 5 euro heeft gekost en dat bovendien nog eens vol dt-fouten staat. Weet waarvoor je betaalt!

Dus wil je een opleiding volgen bij een privébedrijf, neem dan dit artikel mee als check-list en je kan met een gerust hart je opleiding starten of uitkijken naar een andere oplossing.